Willem Jacobus kardinaal Eijk, aartsbisschop van Utrecht, zal op zaterdag 1 oktober Wim Kremer tot diaken wijden. De plechtigheid vindt om 10.30 uur plaats in de Sint Catharinakathedraal (Lange Nieuwstraat 36). Kremer wordt tot permanent diaken gewijd. Na de wijdingsplechtigheid is er gelegenheid tot feliciteren in de nabijgelegen Nicolaïkerk.
De Pauluskerk vraagt: wat beweegt jou?
Wat een prachtige bedevaart hebben we gehad in Kevelaer! Alles klopte, terwijl niet alles volgens het boekje verliet.
Wat ben ik dankbaar dat ik erbij mocht zijn en onderdeel mag uitmaken van het Utrechtse Broederschap. Vele mooie en warme reacties heb ik mogen ontvangen van de pelgrims. Wat mag u allen trots zijn op de bijdrage die u heeft geleverd. Zonder u zou het niet zo zijn geweest. U heeft het verschil gemaakt. Complimenten en een dankuwel vanuit mijn hart.
Ik kijk uit naar volgend jaar, donderdag 17 en vrijdag 18 augustus 2023 (onder voorbehoud). En natuurlijk eerst zondag 2 oktober om 15:00 uur het Marialof in de Johannes de Doper in Mijdrecht. Ik hoop u daar weer te ontmoeten. Voor nu lekker nagenieten.
Fijn weekend en tot 2 oktober.
Warme groet,
Karin van Kas
Voorzitter Utrechtse Broederschap O.L. Vrouw van Kevelaer
Als u opgenomen wilt worden in de Rooms-Katholieke Kerk biedt de St. Martinus parochie Katholiek Utrecht u een catechese-cursus aan die u voorbereidt op het ontvangen van het Sacrament van het H. Doopsel. En als u al gedoopt bent, en/of u wilt overgaan naar de Rooms-Katholieke Kerk, dan bereidt deze cursus u ook voor op het ontvangen van het Sacrament van het H. Vormsel.
De cursus wordt gegeven door pater dr. Martijn Schrama o.s.a. en bestaat uit twaalf bijeenkomsten. Het cursusmateriaal bestaat uit het Geloofsboek Belgische Bisschoppen (ISBN 9789020951660), zelf aan te schaffen (verkrijgbaar via internet).
Uw aanwezigheid bij alle sessies wordt verondersteld. Aan deelname zijn geen kosten verbonden.
De twaalf bijeenkomsten vinden plaats op een donderdag; 22 september, 6 oktober, 20 oktober, 3 november, 17 november, 1 december, 15 december 2022, 12 januari 2023, 26 januari, 16 februari, 16 maart en 13 april
Aanvang 20.00 uur stipt, op het adres, Jacobskerkhof 2, hoek Oudegracht. U kunt zich opgeven per e-mail: secretariaat@katholiekutrecht.nl of per post: Secretariaat Katholiek Utrecht, Adriaen van Ostadelaan 4, 3583 AJ Utrecht.
door Yosé Höhne Sparborth
Sinds het optreden van ISIS in Irak weet de wereld van het bestaan van Yezidi. Binnen Irak leven formeel 12 verschillende entiteiten, er zijn er meer waar wij nog nooit van hebben gehoord.
Toen ik in oktober voor 8 maanden naar Irak vertrok, kreeg ik van verschillende zijden kleine bedragen mee, die samen best leuk opliepen. Ook benaderde ik een paar kleine fondsen. Als laatste heeft nu de Antoniusgemeenschap in de vastentijd gecollecteerd voor het Yezidi-project waar het klooster te Suleymaniyah bij betrokken is. Op 1 mei was de leider van het klooster Pater Jens, heel even in Utrecht, in de pastorie, en het Nederlands Dagblad gaf een artikel over hem.
Van deze gelden wordt de peuteropvang betaald voor dit hele jaar. Het is onderdeel van een Alfabetiseringscursus onder Yezidi die nog steeds in een kamp zitten, bij Suleymaniyah. Toen zij vijf jaar geleden “ontdekt” werden door Pater Jens, deed hij wat al gebruik was bij de drie jaar opvang van 258 IDP’s in het klooster: de tijd goed gebruiken. In het kader van het eigen grote dialoogprogramma heeft hij diverse docenten die Engels, Arabisch of Koerdisch les geven. Eén van hen vroeg hij voor een alfabetiseringscursus van de Yezidi-vrouwen, want hij ontdekte dat velen niet konden lezen. Daar de wachttijd dan voor gebruiken, is het devies. Een half jaar later kwamen Yezidi-mannen vragen of ze ook mochten. Dat leidde tot de peuteropvang, want waar laat je die koters anders in een tentenkamp?
Tot dit jaar betaalde een andere organisatie die kosten, maar in november gaven ze aan dat ze door grote pech elders dat niet meer konden opbrengen. Ineens een ongedekte post in een groot programma… De gelden “uit Utrecht” hielpen dat opvangen en als ik het goed heb, is heel 2022 erdoor gedekt. Het geeft een jaar de ruimte om naar een andere organisatie te kijken die de kosten wil dragen.
Bisschop Mirkis en zijn bisdom Kirkuk verzorgde eerder nog een jaar lang Yezidi-studenten die geen dorp hadden om naar terug te keren; wél door de president van de universiteit Mosul verplicht werden daar de studie te voltooien; én van de toenmalige bisschop van Mosul niet in Caracosh mochten leven (“ZIJN christelijke stad”). Een jaar lang verzorgde het bisdom onderkomen, voedselpakketten en de busgelden vanaf Bashika. Daarna was het geld op, omdat buitenlanden te weinig te hulp schoten: dat jaar had $ 1.000.000 gekost. Het bisdom moest stoppen. Utrecht zelf droeg samen met de Vastenactie eerder 2 jaar lang bij aan de studentenhuizen voor moslims, christenen én yezidi die het bisdom te Kirkuk verzorgde voor studenten uit vluchtelingenkampen.
Vanuit dit Utrechtse weten lees ik een recent NOS-artikel, waarin een Yezidiman zegt: “Het verwerken van trauma’s … is makkelijker in Nederland. In Irak zitten ze nog altijd in een tent. Jezidi’s voelen zich daar door de overheid vergeten. De hulp schiet tekort in de kampen. Hoe kan je iemand helpen om van een trauma af te komen als ze in zo’n tent leven? Dat is op zichzelf al een trauma.” Hassoo ziet geen toekomst voor jezidi’s in Irak. “Gezien de huidige situatie zal het land de komende twintig jaar niet vooruitgaan. Ook als je kijkt naar de geschiedenis en wat er zich heeft afgespeeld: duizenden jezidi’s zijn vermoord. Dat blijft zich herhalen en is heel verdrietig. Irak was ooit ons land.”
Elke Yezidi mag dat zo zeggen, ze hebben zeer zwaar geleden onder ISIS en lijden nog steeds zwaar. Dit laatste echter nagenoeg niet door toedoen van Irakezen. Heel Irak, vooral het noorden, zit nog vol met vluchtelingenkampen: uit Syrië, uit Afghanistan, en vooral uit Irak zelf: 30 jaar oorlogen heeft veel mensen ontheemd, veel dorpen vernield, zeer onveilig gemaakt sinds ISIS, en het gaat over miljoenen die nog niet konden terugkeren. Anderen zijn aan het terugkeren en weer opbouwen. Irak is via VN-oorlog 1991, VN-boycot 1991-2003 en VS/GB/NL oorlog in 2003 over de rand van de afgrond geduwd. Nou, nee, bijna. VS en ISIS deden hun uiterste best om het land in een burgeroorlog te krijgen, en dat hebben die 12 entiteiten samen gewoon verdomd. Maar het land overleeft wel nog steeds aan die afgrond.
Juist de wereld (“westen”; “christelijk”) die dit eens moderne land zo verwoestte, wil er eigenlijk weinig van weten. De oorlog in de Oekraïne werkt nu bovendien als een bliksemafleider. Nu hoeft het helemaal niet meer over Irak te gaan, hoe ze daar alles doen om toch langzaam op te krabbelen; ondanks alles humaan te blijven; elkaar te helpen waar mogelijk. En aan alle zijden schiet altijd overal van alles te kort.
Dat in 2003 Bush de hele staatsstructuur ontmantelde, tot en met douane en vuilophaaldienst, hielp ook niet erg. Het land werd zo’n 150 teruggegooid, in de oude stammenstructuur, simpelweg als overlevingsstrategie. Dat echter gaf veel ruimte aan corrupte stamhoofden, die er voor een deel vandoor gaan met de olie-opbrengsten. Vroeger werden die door de staat gebruikt voor onderwijs en ziekenzorg, maar ja, dat was onder Saddam. Veel volk zegt dan ook, dat het onder hem beter was.
De Yezidi hebben intussen historische redenen om niet meer te vertrouwen. Tegelijk is er historische en vooral actuele reden om toch vertrouwen op te bouwen. Hoop ligt bij de arbeid die diverse NGO’s leveren, om de wachttijd in die kampen goed in te zetten: vorming, psychologische hulp, dialoog-projecten, en waar mogelijk gelden vinden voor toch opbouw van dorpen. Uit het Yezidi-project van het klooster zijn de helft van de Yezidi inmiddels teruggekeerd naar enig dorp. Lokale dorpsbewoners rond het kamp vroegen of ze de open plekken mochten innemen, als ze financieel een beetje bijdragen. Dat is nu de formule.
(P.S. even niet denken dat Irak dus een achterlijk land is. In 1987 kreeg het een VN-onderscheiding vanwege de hoge graad aan snelle en goede alfabetisering. De oorlogen nadien maakten dat veel jongeren, met name meisjes, en kleine minderheden, niet meer naar school konden…)
Foto’s:
uitgelichte foto: yezidivrouwen en -kinderen.
Foto 1: een groep Yezidi-studentes op het dak vangen verblijf; woningen waarvan de eigenaar nog niet kan terugkeren; ze mogen er zolang wonen, er is water en elektra. En matrassen.
Foto 2: Voor elke “woongroep” van Yezidi-studenten is een voedselpakket klaargezet met rijst, bonen, suiker en zout. Per groep zal iemand het in ontvangst nemen.
Foto 3: Het schild bij de ingang van een kamp vertelt wie daar hulp verlenen.
Lees ook eerdere berichten uit de regio:
Op bezoek in Ankawa
De Paus was weer in Caracosh
Sneeuw in Kirkuk!
Fantastisch kerstfeest in Kirkuk
Bouwen een Toekomst – bericht uit Sulaymaniyah
Van onze partners in Kirkuk en Sulaymaniyah
Zaterdag 28 mei ben je welkom op de Taizéviering in de Utrechtse Pauluskerk aan het Willem-de-Zwijgerplantsoen (Tuindorp). Inloop 18.30 uur, start om 19.00 uur. De viering duurt zo’n 40 minuten.
‘Dit is de zevende keer dat we Taizé vieren in de Pauluskerk,‘ vertelt Gérard Martens, een van de initiatiefnemers en lid van het Pastoraal Team van de Martinusparochie. ‘Vóór corona kwamen we in de Johannes-Bernarduskerk samen. De vaste banken daar vormden een lastig punt. Maar toen de Paulus zijn vaste banken aan de kant deed ontstond er een fantastische open ruimte. Toen hebben we daar aangeklopt. Een open gebedsruimte is eigen aan de formule van Taizé. De coronabeperkingen werden opgeheven en we waren welkom in de Paulus.’
Sindsdien weten elke vierde zaterdagavond van de maand zo’n 20 mensen de weg naar de Pauluskerk te vinden. ‘Het voelt heel persoonlijk en intiem,’ zegt Gérard. Toch mogen er van hem best wat meer mensen komen, ‘al was het maar om eens te proberen’. Stiltemeditatie vormt een essentieel element.
Het Taizégebed vindt zijn wortels in de oecumenische broedergemeenschap in het gelijknamige plaatsje in Bourgondië aan de oostkant van Frankrijk. De Tweede Wereldoorlog woedde volop, maar Taizé lag net buiten nazigebied. Het was hier dat broeder Roger Schutz joden en andere vluchtelingen een schuilplaats bood. Het werd het begin van een wereldwijde christelijke beweging van vrede en verzoening tussen verdeelde christenen en gescheiden volkeren.
In de roep ‘nooit meer oorlog’ weerklonken hoop en optimisme. Vanuit de inmiddels ontstane monnikengemeenschap vormden jongeren en jongvolwassenen de naoorlogse getuigen van dat verlangen naar vrede. Dat is nog steeds zo. Daarnaast heeft de uitstraling van Taizé wereldwijd tal van plaatselijke initiatieven teweeg gebracht.
Zo is de Pauluskerk een van de plekken in de stad waar je in de stijl en de spiritualiteit van Taizé samen kunt bidden, samen liederen van vrede kunt zingen en samen stil kunt zijn. Stilte die de ruimte geeft om God te verkennen en open te staan voor wat Die je zeggen wil.
Lees hier sommige inspirerende verhalen:
‘Ik ben zelf niet gelovig, maar toch is bidden met elkaar heel fijn.’ Nederlandse jongeren vertellen over hun Taizé-ervaring in https://www.taize.fr/nl_article25493.html#main
Bijschrift bij Hannah:
Hannah uit Utrecht vertelde in een recente film over Taizé over haar ervaringen. ‘Het is daar een heel ander soort bidden dan ik vanuit kerk en thuis gewend was.’
Willem Jacobus kardinaal Eijk, aartsbisschop van Utrecht, zal op zaterdag 7 mei Antoon van Gaans en Richard Meijer tot diaken wijden. De plechtigheid vindt om 10.30 uur plaats in de Sint Catharinakathedraal te Utrecht (Lange Nieuwstraat 36). De wijdingsplechtigheid zal plaatsvinden conform de dan geldende coronamaatregelen.
Van Gaans en Meijer worden tot permanent diaken gewijd. Na de wijdingsplechtigheid is er (eveneens met inachtneming van de dan geldende coronamaatregelen) gelegenheid tot feliciteren. Kardinaal Eijk: “In deze tijd van voorbereiding vraag ik om uw gebed voor de wijdelingen.”
Antoon van Gaans werd met ingang van 5 januari 2022 voor een periode van vier jaar benoemd als kandidaat-diaken met een speciale opdracht in de samenwerkende parochies Onze Lieve Vrouw van Amersfoort te Amersfoort en HH. Martha en Maria te Baarn. Richard Meijer werd met ingang van 5 januari 2022 voor een periode van vier jaar benoemd als kandidaat-diaken met een speciale opdracht in de Emmanuelparochie te Ommen.
De diakenwijding van Meijer en Van Gaans zou oorspronkelijk plaatsvinden op zaterdag 15 januari, maar wegens de eind 2021 geldende maatregelen vanwege de coronaviruspandemie was het te onzeker of de wijdingsplechtigheid dan wel door kon gaan en onder welke omstandigheden. Daarom besloot kardinaal Eijk in december in overleg met rector Kuipers “tot zijn grote spijt” de diakenwijding uit te stellen.
Op 8 mei is het weer Roepingenzondag: de jaarlijkse gebedsdag voor roepingen tot het priesterschap, het permanent diaconaat en het religieuze leven. Het onder de aandacht brengen en bevorderen van roepingen is een zeer belangrijke taak binnen de Kerk. De zorg om voldoende herders in de toekomst is een gezamenlijke en blijvende verantwoordelijkheid van alle gelovigen. Niet alleen op Roepingenzondag, maar elke dag opnieuw.
Het Interdiocesaan Roepingenoverleg, het landelijk samenwerkingsorgaan tussen bisdommen en religieuzen, brengt ook dit jaar materiaal uit om de aandacht voor en het gebed om roepingen te bevorderen. Thema van dit jaar is: Vreugde verbindt. Het is een oproep om ons in het nadenken over, het bidden voor en het begeleiden van roepingen vooral te laten leiden door de vreugde die een roeping teweegbrengt in het hart van degene die geroepen wordt.
Aan het begin van zijn pontificaat schreef paus Franciscus in zijn apostolische exhortatie Evangelii gaudium: “De vreugde van het Evangelie vervult het hart en het hele leven van hen die Jezus ontmoeten. Zij die zich laten redden door Hem, worden bevrijd van de zonde, de treurigheid, de innerlijke leegte, het isolement. Met Jezus Christus wordt de vreugde altijd geboren en herboren” (nr. 1).
Wie aangestoken is door die vreugde kan niet anders dan deze doorgeven aan de mensen om hem heen. En dan zullen we merken dat vreugde verbindt. De Kerk van de toekomst heeft mensen nodig die boodschappers van die vreugde willen zijn, echte vreugdebodes die mensen bij elkaar brengen rond de persoon van Jezus Christus.
De Roepingenraad van het Aartsbisdom Utrecht wil hier graag aan meewerken met materiaal en initiatieven, maar rekent erop dat ook onze parochies en geloofsgemeenschappen meer en meer mogen uitgroeien tot plaatsen waar de vreugde van het Evangelie met elkaar gedeeld wordt, waar het gesprek over roeping wordt gevoerd en waar degenen die zich geroepen weten echt gehoord en gezien worden.
Een bijzondere vorm van ondersteuning is het aanhoudend gebed om roepingen. Daarom nodig ik iedereen uit om mee te doen aan het gebed om roepingen en lid te worden van de Diocesane Gebedskring. Zonder financiële middelen lukt het echter ook niet. Daarom wil ik u vragen om ons zo mogelijk ook financieel te steunen. Uw bijdrage is meer dan welkom op bankrekeningnummer NL64 ABNA 0810 4964 88 ten name van het Fonds Priesteropleiding Aartsbisdom Utrecht. Voor meer informatie over schenken of nalaten aan het Ariënsinstituut of het lidmaatschap van de Gebedskring, zie: www.ariensinstituut.nl. Hartelijk dank voor uw steun!
Zie voor meer informatie over Roepingenzondag: www.jekomtalsgeroepen.nl
drs. P. Kuipers
Rector Ariënsinstituut en voorzitter van de Diocesane Roepingenraad
Na Caracosh ging Yosé Höhne Sparborth naar Ankawa, de christelijke tweelingstad bij Erbil. Ook daar verbleef ze bij de zusters Dominicanessen, die ze sinds 2003 kent. Dit is haar verhaal:
In Ankawa verblijf ik twee weken in het huis waar nu de bejaarde zusters leven en een vleugel is aangebouwd voor zusters die verzorging nodig hebben. Het huis heeft te veel plek, zoals ook het huis in Caracosh. De veranderingen gaan sneller dan bouwplannen kunnen bijhouden. Toch was de omvang van het huis wezenlijk voor zijn korte geschiedenis: een bewogen geschiedenis. Zo werden zomer 2014 de 22 bejaarde zusters die hier woonden ineens overvallen door ruim 50 zusters die Caracosh waren ontvlucht vanwege ISIS. Toen leefde het hier hutjemutje, totdat er wooncontainers werden bijgezet inde tuin. Later werd een huis erbij gekocht van een emigrant, en daar wonen nog steeds 7 zusters. Ook daar werd het huis te groot toen iedereen weer naar Caracosh terug kon. In de ene helft van het huis wonen nu drie Yezidi-gezinnen.
Ook over dit huis wordt nagedacht. De plannen voor de grotere huizen stammen uit het begin van de jaren negentig, toen Arabisch Irak onleefbaar werd door de VN-boycot en de eerste christelijke vluchtelingen naar Koerdisch Irak kwamen, waar geen boycot was. Al snel echter vonden christenen de weg naar Europa, terwijl de moslims binnen Irak hun toevlucht moesten vinden. Koerdisch Irak telde in 1991 3 miljoen inwoners, nu telt het 9 miljoen inwoners. Daar kwamen naast de vluchtelingen uit Arabisch Irak ook Syrische vluchtelingen bij.
De Dominicanessen beleefden door die spannende tijden twee bewegingen tegelijkertijd. De snelle afname van het aantal christenen in het land verlaagde dramatisch het aantal nieuwe leden. Er is bijna geen aanwas. En in dat eerste jaar na de vlucht voor ISIS stierven 14 Dominicanessen zomaar, plotseling, zonder zichtbare aanleiding. Die schrik zit nog in de lichamen.
Toch, in dit huis te Ankawa met 18 bejaarde zusters en twee zusters die buitenshuis een baan hebben, is er een relatieve rust. Zuster Raoewa is rond de dertig, werkt bij waterbeheer. En ik leer haar specifieke technieken om de lichamelijke conditie van enkele zusters te verbeteren. De jarenlange oorlog blokkeert het craneo-sacraal systeem, wat forse gevolgen kan hebben voor de hele mens. Het vluchten en niet meer uit die stress komen is er één van.
Zr. Rosa geeft catecheseles aan de Publieke school. De leerlingen vroeg of ze haar klooster mochten bezoeken. Het wordt een middagproject, bezoek aan twee mannenkloosters en dan meebieden en mee eten met de zusters Dominicanessen. Zr. Rosa vraagt mij mee, om met de goed een korte meditatie te doen. We worden ontvangen bij de Paters Dominicanen en bij een Mannenorde binnen de Chaldeeuwse kerk. Ook hier: een gebouw, te groot geworden, omdat het gepland werd in de bloeitijd van de jaren tachtig, toen christelijke families nog grote gezinnen hadden. Het samen eten met de zusters wordt een feestelijke maaltijd na een gebed in de kapel.
Twee dagen later gaan zeven zusters met mij mee om te picknicken. Koerdisch Irak heeft fantastische bergen, en bij Erbil is er een langgerekt dal tussen twee bergketens, waar de mensen massaal heen trekken op vrije dagen en feestdagen om onder een boom te gaan picknicken. De zusters kiezen een werkdag, dan is het rustig. Enkelen wagen zich voor de lol aan het voetballen, de rest kijkt lachend toe. De dag is koud, het voetballen houden maar twee zusters vol, dus na een uur pakken we weer in. “Picknicken” betekent bij hen: veel drinken en snoepen, en een ijsje toe. Dus we rijden Shaklawa binnen, een toeristisch oord in deze bergen, waar enkele zusters vandaan komen. Ook hier is het vandaag rustig, we zijn de enige grote groep die ijs wil. Iedereen loopt met een jas aan.
En dan vraagt zr. Rosa me mee voor een tocht echt de bergen in. Maar eerst gaat ze nog langs bij de penningmeester van haar school, om haar salaris op te halen. Salaris, dat is een bundel grote papieren biljetten. De penningmeester heeft een hele zak vol met zulke stapels, de salarissen voor de 21 leraressen. Ik mag het van haar fotograferen. Dit is één resultaat van de VN-boycot die aan het Arabischtalige deel van Irak werd aangedaan van 1991-2003: de waarde van het Iraakse geld verloor 6000%. Was 1991 1 Dinar 3 dollar, nu is 1 Dollar 1800 Dinar. Het Iraakse geld heeft zich nauwelijks kunnen herstellen nadien, daarvoor werd er vanaf 2003 eerst nog te veel kapot gebombardeerd; Bush ontmantelde vervolgens de hele staatsapparatuur waardoor corruptie ontstond; en Turkije en Iran sprongen in de gaten en namen de particuliere sector over.
Niemand wil mee, dat is te veel sport. Zr. Rosa komt uit Shaklawa en als kind beklommen ze de bergen al om in de top te zitten picknicken. Baby’s gingen mee op de rug, tafels en stoelen ook. IK ben dus zogezegd met een berggeit op pad. Wel, zo ziet dat er ook uit. Om mijnentwil maakt ze af en toe een kleine rust, zodat ik in geëigend tempo de steile smalle paden met veel steengruis kan beklimmen. Gelukkig heb ik ervaring uit eerdere levens zeg maar.
Deze bergen hebben een heel aparte bijzonderheid. bergen ontstaan doordat de grote aardplaten bewegen en dan zachter steen omhoogduwen – of kleinere platen omhoog drukken. Wel, dit laatste is erg goed te zien aan deze Koerdische bergen, in vele varianten. En dan vertelt zr. Rosa, dat in haar jeugd de bergen vol met grote bomen stonden. 1991-1995 ongeveer hebben die mensen al die bomen gekapt, omdat er in die eerste jaren geen olie mocht worden uitgevoerd en dus ook niet werd opgepompt. Ook Koerdisch Irak, dat buiten de boycot viel, had dus geen brandstof.
Je ziet overal kleine bomen pogen weer te groeien. Ongelooflijk, ze hebben veel rots en weinig grond. Een bepaalde vogel verstopt zaden ind e grond en vindt die veelal niet terug; dat loopt dan uit.
Deze laatste dagen bij de Zusters viert heel Koerdistan feest: het formele bestaan van Koerdistan, sinds er rond 1940 een president was voor heel Koerdistan, wordt uitbundig gevierd met vijf dagen vrij van alle scholen. Dit feest wordt door de Zusters bekeken via de televisie, en je ziet de hossende mensen op straat; de autowegen volgepakt met bijna stilstaande rijen; alle picknickplaatsen met grote families. Maar… het is koud, te koud voor deze tijd. Dus de mensen lopen met jassen aan, zitten onder de bomen bij het vuur. Normaal zou iedereen in klederdracht zijn en dansen en springen.
Kortom, in dit deel van het land wordt veel samen gespeld en gefeest, en dat is goed om alle oorlogstrauma’ te vergeten. De Zusters in Ankawa leven dus op de geode plek. Ook zij willen nadenken over meer speelmogelijkheid, ook voor de oudsten onder hen.
Lees ook eerdere berichten uit de regio:
De Paus was weer in Caracosh
Sneeuw in Kirkuk!
Fantastisch kerstfeest in Kirkuk
Bouwen een Toekomst – bericht uit Sulaymaniyah
Van onze partners in Kirkuk en Sulaymaniyah
door Yosé Höhne Sparborth
Op 5 maart 2021 was Paus Franciscus bij zijn driedaags bezoek aan Irak in Caracosh. Deze voorstad van Mosul kent de grootste christelijke concentratie en de moslims leven als minderheid.
5 maart 2022 was zr. Yosé Höhne Sparborth in Caracosh, op uitnodiging van de zusters Dominicanessen, die er 3 communiteiten hebben, een Lagere school met ruim 500 leerlingen en een lyceum met ruim 200 leerlingen. Een van de zusters geeft Franse les aan een staatslyceum in deze stad. Yosé:
“Toch maar eerst het leven op dit moment, en dan de feestelijkheid. In Caracosh wordt driftig opgebouwd, wat daar relatief snel kan gaan. Mosul werd kapot gebombardeerd, daar moet voornamelijk vanaf de grond weer worden opgebouwd, en veel mensen leven voorlopig in halve ruïnes. Caracosh werd door ISIS vernield, en dat zit er anders uit. Doorgaans zeer stevige constructies, die je enkel met bommen kapot krijgt. ISIS deed het dan ook anders: in brand steken, of slopen wat te slopen viel: deuren en ramen eruit, plafondplaten en elektra afgerukt, alle huisraad en meubels de straat op en de fik erin. Dramatisch als je weet dat daartussen natuurlijk ook de fotoalbums lagen en alle persoonlijke bezittingen en herinneringen. Maar er kan wel snel worden opgebouwd. Zomer 2017 zag je al overal de mensen met witsel en klak aan de gang om de verbrandingen in de woningen onzichtbaar te maken. Het voelde voor velen als een wegpoetsen van de herinnering aan ISIS. En dan elektra ver nieuwen, waterleidingen herstellen, deuren en ramen inzetten, en eerste meubels aanschaffen. Bordje, vorkje, mes…
Inmiddels kregen alle woningen die verbrand werden een ster in het nummerbord. De straten zien er wel heel gevarieerd uit: Sommige woningen alweer in volle groei hersteld; andere woningen eenvoudig, maar schoon. Ook zijn er in elke straat woningen te vinden die er nog steeds uitgebrand bijstaan: de eigenaren zijn geëmigreerd, er hebben zich nog geen kopers gemeld. Soms beginnen de klimplanten door de woning te groeien.
Een paar dagen Caracosh maakt ook zichtbaar: er is een bijna ondergrondse nervositeit die de mensen beweegt: iedereen rent voortdurend, jakkert, heeft geen idee hoe je kunt uitrusten. De opbouw gaat in een nerveus snel tempo. De families wonen weer, de kinderen die naar school komen zijn nerveus, hebben een slechte concentratie, sommige kleine kinderen zijn al agressief. De zusters vrezen dat er veel gezinsgeweld is. Kortom: ISIS zit nog in al die lichamen en drijft de mensen voort. Toen ik in een gesprek aangaf, dat het god zou zijn om eraan te werken dat ze ISIS uit het lijf krijgen, zei één zuster: “Dat kan niet”. Waarop ik zei: “Dan heeft ISIS alsnog gewonnen.”
We hebben samen een klein programma gemaakt om in jezelf de rem terug te vinden, waarmee je jezelf kunt doen stoppen. Werkelijk stilstaan, hier en nu. Niet mijn voeten hier, en mijn hoofd voortrennen, want dan raak je fors uit evenwicht én uitgeput.
Met enkele zusters samen formuleerden we het probleem, en wat nodig is de komende tijd: “Eigenlijk rennen we al 30 jaar lang voor ons leven, sinds de wereld die oorlog in 1991 tegen ons begon. Toen 13 jaar een dodelijke boycot en regelmatig bombardementen, iedereen die kon vluchtte is weg. Toen in 2003 de invasie van de Amerikanen (Met Blair en Balkenende als grote steun) die in het hele land tegelijk bombardeerden. Ze ontmantelden de hele overheidsstructuur tot en met douane en vuilophaaldienst, en sindsdien wordt dat moeizaam weer opgebouwd. Sindsdien zijn er ook telkens weer kleine aanslagen, de grotere aanslagen zijn gelukkig zelden geworden. We kunnen dus niet anders meer dan wegrennen, dat is onze psyche. Hoe stoppen we?.”
We hebben eerste aanzetten gevonden om te stoppen. Want, dat is helder: de mensen hebben geen rennende zusters nodig. De mensen hebben plekken nodig waar je tot rust kunt komen, weg van dat voortjakkeren en vluchten.
Wel, de feestelijkheden omdat een jaar geleden Paus Franciscus op bezoek was, die gaven wel veel werk, maar de twee dagen feest waren ook echt feest. Culturele programma’s, lachen zingen. wekenlang al de kernboodschap van de Paus in de straten: “Jullie zijn allen broeders”. De moslims en de christenen waren samen dolenthousiast bijeen om de Paus welkom te heten, en om dat nu samen te herdenken. Zelfs in dit zeer christelijke Caracosh vierden de moslims mee.
Feesten geeft energie. Samen feesten, samen spelen, dat is wat energie geeft. Het geeft zelfs energie om te stoppen.
Misschien werkt ook Caracosh aan zijn werkelijke bevrijding. Ik heb gebed beloofd.
Intussen bidt Caracosh dat de oorlog in Oekraïne maar snel mag stoppen. Dus laat Europa vooral Poetin aan tafel krijgen. Onderhandelen. In Irak kunnen de gewone mensen je vertellen wat een oorlog doet die te lang duurt. Wij mensen zijn er niet voor gemaakt. En sinds er bommen zijn en kanonnen, is geen enkele oorlog meer rechtvaardig, maar alleen maar gruwelijk.”
Lees ook eerdere berichten uit de regio:
Sneeuw in Kirkuk!
Fantastisch kerstfeest in Kirkuk
Bouwen een Toekomst – bericht uit Sulaymaniyah
Van onze partners in Kirkuk en Sulaymaniyah
door Yosé Höhne Sparborth
Ze leven hier in vreemde tijden en ik mag dat meemaken.
De laatste drie dagen zijn in het hele district Kirkuk de scholen gesloten, omdat men een temperatuur onder nul verwacht. Daar zijn veel scholen niet op berekend. Alleen in nieuwe gebouwen worden – indien mensen dat geld hebben – verwarmingselementen aangebracht, omdat men vanwege de klimaatverandering rekent op dalende temperaturen in de winter.
Wel, hier dus de scholen dicht. Het werd maandagmiddag meegedeeld, dus dinsdag, woensdag, donderdag vrij. Vrijdag is de vaste vrije dag – als onze zondag.
Temperatuur onder nul, in een stenen groot gebouw waar geen verwarmingen werden aangebracht, kan dus niet. De meesten hebben ook geen winterjassen, niet nodig. Dus stuur die kindertjes maar eens de kou in. Zondag en maandag waren er in de kleuterschool hier in Sikanian al minder kinderen gekomen.
Ik ben bezig met een training traumaverwerking in Sikanan, voorstad van Kirkuk, en Abuna Ayad heeft het georganiseerd in het grote schoolgebouw dat hier net is klaargekomen. Elke middag leest hij hier de Mis voor ons inde kleine kapel, en daarna gaan we aan het werk met de groep. Bisschop Mirkis heeft vijf jaar aan laten bouwen aan die school: telkens als er voor een bepaalde bouwfase geld was, ging de bouw voort. Van een congregatie uit India heeft hij vijf zusters gekregen, drie ervan leven nu in een woning in deze school. Abuna Ayad met zijn gezin leeft er ook, het zijn drie appartementen die min of meer verbonden zijn.
Nu wordt er gewacht op de bureaucraten om klassen te kunnen starten.
Op 20 januari zitten we samen de warme lunch te genieten, de drie Indiase zusters en ik, zie ik ineens dat er buiten geen regen valt maar sneeuw. Ik zeg: dat is sneeuw! Zuster Grace springt op, rukt de deur naar het balkon open en kijkt en zegt: “O, dat heb ik nog nooit gezien”. Ze maakt een selfie met haar telefoon en brult naar de andere twee zusters die even in de keuken zijn: “Sneeuw! Kom kijken!” Beiden stormen het balkon op en nemen selfies, en vervolgens staan ze zij aan zij de sneeuwvlokken op hun sluier te ontvangen, en te bellen met families in India. “Wij staan hier in de sneeuw”, of zoiets. Enorme opwinding!
Komt de vrouw van Abuna Ayan aanlopen, ook het balkon op, ook een selfie. Nu pak ik toch zelf ook mijn toestel, dit ga ik vastleggen. Komt Marian ook al aanlopen, de 22-jarige dochter van Abuna. Als een kind zo enthousiast, op haar sloffen, het balkon op, sneeuw kijken en sneeuw fotograferen en op de hand ontvangen. En jawel, daar komen de heren: zoon Marios van 24 jaar en Abuna zelf. Zet een pet op, zijn haren zijn nogal dun, en het balkon op. Foto’s! Selfies! Lachen en maar blijven fotograferen. De sneeuwval is dichter geworden, dus de wereld ziet er echt winters uit. Alleen ik kan al zien, dat het niet zal blijven liggen. Ik hoop dan maar dat er vannacht nog een keer iets valt dat even blijft liggen.
Een jaar geleden werden deze drie zusters naar de hogere bergen van Sulaymaniyah gebracht om daar in de sneeuw te spelen. Die ervaring hebben ze al. Maar sneeuw zien vallen nog niet.
Als het enthousiasme tot normale decibellen is gedaald en ze weer binnen komen, ontdekken ze dat de kamer brrrrr koud is geworden, het eten ook. Brrrrrr! Ik trek maar mijn jas aan, want mijn dikke vest liet ik in Suleymaniyah achter omdat ik naar de warmte zou gaan.
Dit noemt men Klimaatverandering. Daar is dit land nog helemaal niet op voorbereid, de regio niet. Bijna zou ik zeggen, wat een bof dat er hier veel opnieuw moet worden gebouwd, kunnen ze meteen vloer- of plafondverwarming aan brengen. Want men begrijpt al, dat even een jasje aantrekken tot de ergste kou voorbij is, niet voldoende is als dit elk jaar gaat terugkomen.
Nu begin ik maar een litanie te maken. Waarom ga je naar Irak?
Om te kijken hoe ze overleven
om te kijken hoe ze samenleven
om te kijken wat in mijn naam daar werd aangericht
omdat iedereen wegblijft
om film te maken
om Covid te krijgen.
En nu: om sneeuw te brengen…
(als een weerdeskundige heb ik wat uitleg gegeven over wat we verwachten kunnen…)
Lees ook eerdere berichten uit de regio:
Fantastisch kerstfeest in Kirkuk
Bouwen een Toekomst – bericht uit Sulaymaniyah
Van onze partners in Kirkuk en Sulaymaniyah
Katholiekleven.nl nam een filmpje op over het werk van diaken Jouke Schat bij de voedselbank. Jouke is ook diaken voor de drie parochies van de stad Utrecht (waaronder de St. Martinus) met als opdracht de diaconie binnen en buiten de parochies te bevorderen. Hij legt uit dat kerken voor de voedselbanken een belangrijke steunpilaar zijn. In het filmpje komt ook Tineke Koenders aan het woord die in onze parochie maar ook bij de voedselbank altijd bezig is om mensen in nood te helpen. Kijk hier de video.
door Yosé Höhne Sparborth
Nadat ik van Covid was hersteld, hebben we in Sulaymaniyah meteen een start gemaakt met plannen van workshops en trainingen. Tot het einde van het jaar kunnen we nog drie dingen aanpakken. Februari komt er dan vervolg, en nieuwe groepen. Hier gaat dat gewoon door tijdens Kerst en Oud en Nieuw, want het zijn gewone werkdagen.
Op 14 december was er weer een diocesaan overleg van bisschop Mirkis met zijn priesters, en als er een auto rijdt kan ik ook verplaatst worden. Plan: vier dagen in Kirkuk, om te overleggen voor de eerste workshops in Kirkuk, waarschijnlijk in januari; zaterdag terug, dan moet bisschop Mirkis voor 2 dagen in Sulaymaniyah zijn.
Gehandicaptengroep…
Abuna Kais meldt me de ochtend van de 15de december, dat ’s avonds de Kerstviering is voor de groep gehandicapten. Die ken ik al, daar heb ik een film over gemaakt. Die film van 2018 kunt u hier vinden.
Met veel animo ging ik om 17.00 uur mee, in de grote zaal bij de kathedraal. Het werd nog veel leuker dan gedacht. Wat een sfeer! Een flinke groep parochianen doen al jaren dit werk: in het diocees geld bedelen; om regelmatig een gezamenlijke ontmoeting te hebben voor ouders met hun kinderen; om af en toe een flink feest te hebben; om elke gehandicapte $40,- per maand ‘salaris’ te kunnen geven, zodat er ruimte is om noodzakelijke dingen te kopen. Het gaat om deels mentaal gehandicapten, deels om lichamelijk gehandicapten, soms beide. Leeftijden van 5-63 jaar.
Deze avond ging ik bij Jozef zitten, die ik ken uit de kerk. Een zwaar spastische jongen van 22 jaar, die ook niet kan praten, maar wel erg veel begrijpt. Zijn ouders, met name zijn vader, nemen hem trouw mee elke zondag naar de kerk en naar alle parochiebijeenkomsten. Ik zat nu naast hem en hoorde hoe Jozef het Onze Vader en Weest gegroet van harte meebidt, al kan niemand de klanken verstaan. God verstaat het. Weer eens ben ik verbijsterd over de enorme inzet van zo’n klein diocees. Waar halen ze de energie en het enthousiasme vandaan! Maar goed, het Kerstfeest.
…aan het Kerstfeest!
Abuna Kais en ik lopen langs het kerkplein, drie mannen zijn bezig de kerststal op te zetten. Er is even overleg. Beiden lopen we nu met een mondkapje op, want bij deze groep wordt dat wel gerespecteerd. Het gaat om kwetsbare mensen, niemand wil risico’s nemen. Ook in de zaal heeft iedereen een mondkapje op.
Abuna Kais vertelt kort het kerstverhaal, stelt vragen die enkelen enthousiast beantwoorden. Dan worden op groot scherm foto’s vertoond van verleden jaar: ook allemaal met mondkapjes, maar vooral ook: de ontvangers stralend achter hun grote kerstcadeaus. Dan komt Jacob binnen. Jacob is de man die twee jaar geleden trouwde, sindsdien iets minder tijd heeft maar vooral dikker is geworden, en verder de beste conferencier is die je kunt wensen. Hij vermaakt de boel tot het einde. Iedereen krijgt een rode herenhoed met “Merry Christmas” erop. Simpele cadeaus uitdelen wordt een feest, hij maakt van alles een spel; dan worden nog lootjes getrokken om een diversiteit aan kleine geschenken eerlijk te verdelen; ook dat gaat spelend. Vervolgens komt bisschop Mirkis binnen, moet ook zo’n rode hoed opzetten, dan mag hij even ernstig spreken over Kerstmis. Vervolgens roept hij de doelgroep een voor een met de naam op, en iedereen krijgt een grote koffer in felgekleurd papier verpakt. Behalve bij de kleine redevoeringen wordt alles begeleid met een vrolijk Jingle Bell. Jawel, de Amerikanen waren hier. Veel ellende, maar deze nalatenschap is zeer feestelijk.
Er komt een groot spel, waaraan ik moet meedoen. Verkleedpartij en dobbelstenen dus een gok wie eraan moet geloven. Jozef wil duidelijk ook nu ik er sta, zijn moeder brengt hem en ik houd hem verder overeind. Als ik in de prijzen van het verkleden val, neemt iemand anders hem over. Het is allemaal dolle pret. Dan komt ook nog de Kerstman langs, geeft iedereen ook nog een heel klein pakje. Echt: vier vierkante centimeter. En de organiserende groep krijgt per persoon een kleine attentie. Met Jingle Bell nemen we afscheid van hem, er is nog taart en Cola, en dan gaat iedereen met glunderende gezichten naar huis. De komende dagen is er dan nog elke avond Bazaar, waar van alles wordt verkocht om weer geld te verwerven. De verkopers stellen gratis ter beschikking wat over de toonbank gaat: puzzels, planten, kerstballen, eigen baksels, kleine kerststallen… Alvast denken aan 2022, in januari moeten er alweer die ‘salarissen’ zijn voor elke gehandicapte. Maar hopen dat de Kerstman heel gul is. Het feest was in ieder geval geweldig!
Lees ook eerdere berichten: Bouwen een Toekomst – bericht uit Sulaymaniyah en Van onze partners in Kirkuk en Sulaymaniyah
‘Het verdriet van de families die hun dochter of zusje verloren in het kraambed was groot,’ vertelt Tineke Koenders (71) van de Sint Martinusparochie in Utrecht aan de telefoon. Ze blikt terug op haar vijf jaar in Ghana, waar ze werd geconfronteerd met het probleem van vrouwen die tijdens of na de bevalling onvoldoende zorg kregen en daardoor overleden. Koenders – opgeleid als kraamverpleegkundige – kon helpen. Wat haar opviel: het merendeel kwam uit afgelegen gebieden, zonder dokters, voorzieningen of verharde wegen. Ze waren het topje van de ijsberg: ‘Zó veel vrouwen hebben zorg nodig, maar de meesten blijven thuis.’
‘Samen met een lokale verpleegkundige zijn we een voorlichtingscampagne gestart, in eerste instantie gericht op vrouwen en later sloten ook mannen zich aan. We hadden ook contact met de vroedvrouwenschool en samen met de studenten zijn we de dorpen in gegaan. Je kunt al vroeg zien of alles in orde is met moeder en kind, door bloeddruk te checken en de ligging van het kind te bepalen. Uiteindelijk moesten vijf vrouwen halsoverkop mee naar de kliniek.’
Adventsactie steunt in Zimbabwe de bouw van een nieuwe verblijfplaats bij een bestaande kliniek. Slim bedacht, vindt Koenders, die geld inzamelt voor het project: ‘Zwangere vrouwen moeten er al dagen van tevoren kunnen aankomen, veilig bevallen en vervolgens ook kunnen blijven. Zo kunnen ze aansterken voor de terugreis.’ Bovendien zorgen zonnepanelen voor verlichting zodat ook ’s nachts bevallingen veilig kunnen plaatsvinden.
Waarom Tineke Koenders zich ook vanuit Nederland inzet voor betere geboortezorg? ‘Voor mij is het een manier om mijn geloof in de praktijk te brengen. Bovendien heb ik diep respect voor die sterke vrouwen in Afrika.’ Ze heeft al één slimme manier om die boodschap in haar eigen parochie over te brengen: Maria ontbreekt dit jaar in de kerststal. ‘Voor alle moeders die er niet zijn, omdat ze bij de bevalling overlijden óf omdat ze naar de kliniek gaan.’