Hier onder kunt u een pastoraal woord van de Utrechtse aartsbisschop kardinaal Eijk aan de gelovigen in het Aartsbisdom Utrecht lezen. Aanleiding voor dit woord van bemoediging is de uitbraak van het coronavirus en de maatregelen die de bisschoppen daardoor hebben moeten nemen.
De Nederlandse bisschoppen kondigen aan dat de publieke liturgische vieringen met Palmzondag, de andere dagen in de Goede Week (het Paastriduüm) en met Pasen dit jaar worden afgelast. Dit gebeurt met grote pijn in het hart. Alle maatregelen die de bisschoppen in Nederland eerder in verband met het coronavirus hebben afgekondigd op 28 februari en 13 maart, worden nu verlengd tot en met maandag 13 april (Tweede Paasdag).
Hier vindt u twee documenten speciaal voor deze periode: De Goede Week en Pasen – richtlijnen en suggesties en een Gebedskaart. Van harte bij u aanbevolen!
Al eerder kondigde paus Franciscus vergelijkbare maatregelen aan. De maatregelen die de overheid in Nederland heeft genomen gelden tot en met 6 april. De bisschoppen zien zich echter genoodzaakt ook tot en met Pasen nu al een beslissing te nemen in verband met de voorbereidingen voor de liturgische plechtigheden, die niet goed plaats kunnen vinden in de huidige situatie. Verder is de noodzaak er vanwege de gezondheid van de gelovigen, onder wie ook kwetsbare personen.
Voor de Chrismamissen in de bisdommen geldt dat deze in kleinere kring doorgang zullen vinden met de bedienaren die nodig zijn voor de liturgie, zonder koor. Hierover, maar ook over de andere vieringen in de Goede Week en met Pasen, communiceren de bisdommen met hun parochies en pastorale teams
Missen, doop en uitvaart
De zondagse Eucharistieviering van de priesters vindt in de beslotenheid plaats en zonder koor, eventueel met cantor.
Voor de missen die doordeweeks worden gehouden gelden de eerder afgekondigde, strikte maatregelen met de volgende toevoeging: de pastoor beslist naar omstandigheden en in overeenstemming met de overheidsmaatregelen of de doordeweekse mis doorgaat of niet. Hij dient daarbij rekening te houden met de grootte van de kapel of kerk en ziet er op toe dat de richtlijnen van de overheid worden gevolgd. Van de aanwezige gelovigen wordt gevraagd 1,5 meter afstand van elkaar te houden ook als men naar voren komt voor de H. Communie of persoonlijke zegen en niet te komen wanneer men verkouden is.
Hetzelfde geldt voor doopvieringen en uitvaarten die sober en kleinschalig moeten worden gehouden en in overeenstemming moeten zijn met de nadere richtlijnen van het eigen bisdom. In geval van uitvaarten dienen deze ook in overeenstemming te zijn met de richtlijnen van de uitvaartbranche zoals met betrekking tot het maximum aantal aanwezige personen.
Verenigd in gebed
De kerken blijven waar mogelijk open en toegankelijk om te bidden of een kaars op te steken. Vraag aan de bezoekers is, om daarbij afstand te houden tot andere kerkgangers en indien men verkouden is, niet te komen maar thuis te bidden.
De bisschoppen roepen nadrukkelijk op tot gebed in deze tijden waarin het coronavirus heerst.
Op het moment maken we een ongekende tijd mee, waarin we met minder mensen naar kerkelijke vieringen kunnen. Gelukkig zijn er tegenwoordig vele manieren om online vieringen mee te kunnen bidden. Hieronder een (zeker niet volledig) lijstje met opties om de H. Mis en de getijden online te volgen.
Vanuit onze parochies zijn er diverse online initiatieven:
Verder kunt u terecht bij:
En dan zijn er nationaal en internationaal nog veel meer mogelijkheden:
Ten slotte volgt hier nog het speciale gebed dat de bisschoppen van Nederland hebben opgesteld. Wij bevelen het van harte bij u aan:
God, toevlucht in onze nood,
kracht in onze vertwijfeling en angst,
vertroosting in ziekte en lijden.
Wees ons, uw volk, nabij en genadig
nu wij allen de gevolgen ondervinden
van het uitgebroken corona-virus.
Wees een Beschermer voor hen
die dit virus hebben opgelopen,
Wij bidden voor hen om hoop en genezing.
Wij bidden voor hen die aan de gevolgen van dit virus
zijn overleden, dat zij bij U geborgen mogen zijn.
Wij bidden voor allen die werkzaam zijn
in de gezondheidszorg en het openbaar bestuur,
dat zij uw nabijheid en zegen mogen ervaren in hun werk
ten dienste van heel de samenleving.
Doe ons beseffen hoe groot uw liefde is voor ieder van ons
en dat Gij met ons zijt nu wij de kwetsbaarheid van ons
bestaan ervaren.
Versterk ons geloof en onze hoop
zodat wij ons altijd zonder aarzelen overgeven
aan uw vaderlijke voorzienigheid.
Door Christus onze Heer.
Amen.
De bisschoppen begrijpen dat het feit dat de zondagsvieringen niet door kunnen gaan voor vele parochianen een moeilijk besluit is, maar vragen hierin om hun begrip en gebed. Zij wijzen op de mogelijkheid van de (eucharistie)viering door de week in doorgaans kleine groepen, de geestelijke communie: ‘door het verlangen om Christus te ontvangen, schenkt Hij ons ook door deze ‘geestelijke communie’ zijn genade.’ Ook vragen de bisschoppen om kerken waar mogelijk open te stellen en zo mensen de gelegenheid te bieden voor persoonlijk gebed.
Viering in beperkte kring
Wanneer er in beperkte kring wel een viering is, bijvoorbeeld bij een doop of een uitvaart, zal de celebrant volgens strikte richtlijnen handelen. Alle parochies ontvangen via het eigen bisdom deze richtlijnen voor het vieren van de mis in kleine kring en het bedienen van de overige sacramenten. Deze richtlijnen zijn er om verspreiding van het coronavirus te voorkomen en om tegelijkertijd het pastorale werk toch zo goed mogelijk doorgang te laten vinden. Zo wordt bij contact met ouderen en zieken gevraagd altijd in overleg met bijvoorbeeld een zorginstelling of ziekenhuis te handelen en de richtlijnen tegen corona daar te volgen. Ook voor de gelovigen die hierbij zijn betrokken geldt: volg de richtlijnen voor contact van het RIVM.
De volgende maatregelen, die op 28 februari al werden afgekondigd, blijven van kracht:
Met onmiddellijke ingang gelden tot nader order, en in ieder geval tot 31 maart, ook de volgende maatregelen:
Gebed
De bisschoppen wijzen op de mogelijkheid om thuis op zondag de Eucharistie op televisie te volgen, via KRO-NCRV, vanaf 10.00 uur op NPO 2. Verder zendt radio Mario iedere ochtend en avond een Eucharistieviering uit om 09.00 uur en 19.00 uur.
Ten slotte vragen de bisschoppen de parochie, hun pastorale kader en de gelovigen om onderstaand gebed te bidden:
God, toevlucht in onze nood,
kracht in onze vertwijfeling en angst,
vertroosting in ziekte en lijden.
Wees ons, uw volk, nabij en genadig
nu wij allen de gevolgen ondervinden
van het uitgebroken corona-virus.
Wees een Beschermer voor hen
die dit virus hebben opgelopen,
Wij bidden voor hen om hoop en genezing.
Wij bidden voor hen die aan de gevolgen van dit virus
zijn overleden, dat zij bij U geborgen mogen zijn.
Wij bidden voor allen die werkzaam zijn
in de gezondheidszorg en het openbaar bestuur,
dat zij uw nabijheid en zegen mogen ervaren in hun werk
ten dienste van heel de samenleving.
Doe ons beseffen hoe groot uw liefde is voor ieder van ons
en dat Gij met ons zijt nu wij de kwetsbaarheid van ons
bestaan ervaren.
Versterk ons geloof en onze hoop
zodat wij ons altijd zonder aarzelen overgeven
aan uw vaderlijke voorzienigheid.
Door Christus onze Heer.
Amen.
Bron: www.rkkerk.nl
“Verzoening werkt het best als mensen van alle religieuze en etnische bevolkingsgroepen samenwerken aan sociale projecten”, daarvan is Pater Jens Petzold overtuigd. Op 29 februari 2020 praatte hij kerkelijk Utrecht bij over het werk aan verzoening en wederopbouw in het diocees van bisschop Mirkis in Kirkuk en Sulaymaniyah in Irak. Katholiek Utrecht steunt dit werk sinds 2016 toen de bisschop 700 moslim, yezidi en christelijke vluchtelingstudenten opving die voor IS gevlucht waren uit Mosul.
Pater Petzold is een van de acht leden van de gemengde congregatie o.l.v. de vermiste pater Paolo Dall’Oglio, die sinds 1991 in het klooster Mar Musa in Syrië een centrum van gebed, arbeid en gastvrijheid in het teken van Gods liefde voor de Islam leidt. In 2010 opende de congregatie ook een huis in het Iraakse Sulaymaniyah, op uitnodiging van de toenmalige bisschop Louis Sako. Tot 2018 was de congregatie in Sulaymaniyah vooral druk met de opvang van 258 vluchtelingen en ontheemden, nu resten er nog een paar families. “De moraal biedt inzake gastvrijheid geen vrijheid”, legt Pater Petzold uit, “Als je kunt helpen moet je dat ook doen”. Sinds 2018 schakelen ze in Sulaymaniyah om naar hun missie: ontmoetingscentrum. De school waar vluchtelingen en ontheemden taallessen kregen wordt omgevormd tot volksuniversiteit. Tevens richten ze een bibliotheek in met 20.000 titels. Tot nu toe hebben ze daarvoor een kleine subsidie gekregen en de Dominicanen beloofden hulp met de catalogus.
In Kirkuk bouwt bisschop Mirkis ondertussen een bejaardentehuis voor Alzheimerpatiënten, uiteraard in samenwerking met alle religieuze en etnische groepen in de gemeenschap. Het huis zal ruimte bieden aan 70% betalende en 30% niet-betalende patiënten van alle gezindten. Voor het bejaardenhuis en de volksuniversiteit is nog veel geld nodig. Zr. Yosé Höhne-Sparborth leidt de fondsenwerving in Nederland. Neem contact op met secretariaat@katholiekutrecht.nl als u suggesties hebt, of doneer op rekening nummer NL15 ASNB 0904 9553 11 t.n.v. Vereniging Kerk en Vrede, Utrecht.
Onze band met Irak stemt tot nadenken. Daar is de Abrahamitische gastvrijheid nog steeds de norm, en schikt men in om miljoenen vluchtelingen op te vangen. Hoe reageren wij op het moreel beroep dat de mensen aan de grenzen van Europa op ons doen?
Hier kan u een filmpje over het bejaardenhuis in aanbouw bekijken.
Tekst: Ineke Malsch, malschtechnovaluation@xs4all.nl
“Verzoening werkt het best als mensen van alle religieuze en etnische bevolkingsgroepen samenwerken aan sociale projecten”, daarvan is Pater Jens Petzold overtuigd. Op 29 februari 2020 praatte hij kerkelijk Utrecht bij over het werk aan verzoening en wederopbouw in het diocees van bisschop Mirkis in Kirkuk en Sulaymaniyah in Irak. Katholiek Utrecht steunt dit werk sinds 2016 toen de bisschop 700 moslim, yezidi en christelijke vluchtelingstudenten opving die voor IS gevlucht waren uit Mosul.
Pater Petzold is een van de acht leden van de gemengde congregatie o.l.v. de vermiste pater Paolo Dall’Oglio, die sinds 1991 in het klooster Mar Musa in Syrië een centrum van gebed, arbeid en gastvrijheid in het teken van Gods liefde voor de Islam leidt. In 2010 opende de congregatie ook een huis in het Iraakse Sulaymaniyah, op uitnodiging van de toenmalige bisschop Louis Sako. Tot 2018 was de congregatie in Sulaymaniyah vooral druk met de opvang van 258 vluchtelingen en ontheemden, nu resten er nog een paar families. “De moraal biedt inzake gastvrijheid geen vrijheid”, legt Pater Petzold uit, “Als je kunt helpen moet je dat ook doen”. Sinds 2018 schakelen ze in Sulaymaniyah om naar hun missie: ontmoetingscentrum. De school waar vluchtelingen en ontheemden taallessen kregen wordt omgevormd tot volksuniversiteit. Tevens richten ze een bibliotheek in met 20.000 titels. Tot nu toe hebben ze daarvoor een kleine subsidie gekregen en de Dominicanen beloofden hulp met de catalogus.
In Kirkuk bouwt bisschop Mirkis ondertussen een bejaardentehuis voor Alzheimerpatiënten, uiteraard in samenwerking met alle religieuze en etnische groepen in de gemeenschap. Het huis zal ruimte bieden aan 70% betalende en 30% niet-betalende patiënten van alle gezindten. Voor het bejaardenhuis en de volksuniversiteit is nog veel geld nodig. Zr. Yosé Höhne-Sparborth leidt de fondsenwerving in Nederland. Neem contact op met secretariaat@katholiekutrecht.nl als u suggesties hebt, of doneer op rekening nummer NL15 ASNB 0904 9553 11 t.n.v. Vereniging Kerk en Vrede, Utrecht.
Onze band met Irak stemt tot nadenken. Daar is de Abrahamitische gastvrijheid nog steeds de norm, en schikt men in om miljoenen vluchtelingen op te vangen. Hoe reageren wij op het moreel beroep dat de mensen aan de grenzen van Europa op ons doen?
Door: Ineke Malsch, 1-3-2020, malschtechnovaluation@xs4all.nl
Click here for the English version.
Voor een filmpje over het bejaardenhuis in aanbouw:
Beste parochianen,
Sinds de samenvoeging van de parochies worden we steeds meer geconfronteerd met de uitvoering van de overheidsregels. Ook het bisdom geeft ons aan om uitvoering te geven aan deze regelgeving. Zo ook, worden we geconfronteerd met de RI&E en Arbowet. De verplichting tot het organiseren van de BHV (Bedrijfshulpverlening) en het instituut vertrouwenspersoon kunnen we niet negeren.
In doe hierbij dan ook een beroep op u, parochianen om met me mee te denken over het organiseren van deze verplichting. Ik doe vooral een beroep op parochianen, die binnen hun werkomgeving ervaring hebben met de BHV en/of het instituut vertrouwenspersoon. Graag zou ik gebruik maken van uw kennis en ervaring, om vervolgens samen te bespreken hoe we dat binnen de parochies en gemeenschappen kunnen organiseren.
Mocht u hieraan mee willen werken dan kunt u dit doorgeven aan het secretariaat. Ik zal dan zo spoedig mogelijk contact met u opnemen. Maar u kunt ook direct telefonisch contact met mij opnemen.
Met vriendelijke groet
Gerrit Koenders (bestuurslid personeel)
06-54687175
Aan alle priesters, diakens en pastoraal werk(st)ers in het Aartsbisdom Utrecht.
Aan de parochiebesturen, locatieraden en pastoraatsgroepen in het Aartsbisdom Utrecht.
Aan de diaconaal assistenten en de catechetisch medewerkers in het Aartsbisdom Utrecht.
Betreft: Chrismamis
Utrecht, 27 februari 2020
Broeders en zusters in Christus,
Van harte nodig ik u allen uit voor de Chrismamis die elk jaar in de Goede Week voor heel ons Aartsbisdom Utrecht wordt gevierd. Het is een hoogtepunt in het kerkelijk jaar, ook omdat wij met vertegenwoordigers van al onze parochies en locaties bijeen zijn.
Iedereen is voor deze viering van harte uitgenodigd! Op de eerste plaats uzelf, maar ook de volwassenen die zich voorbereiden op hun doopsel en/of vormsel en kinderen/jongeren die het vormsel gaan of hebben ontvangen. Hun aanwezigheid zal de Chrismamis verrijken.
Dat geldt ook voor de vluchtelingen die in uw parochies naar de kerk komen. Daarom aan u het vriendelijke verzoek om vanuit elke locatie in uw parochie een groep parochianen te (laten) vormen die naar de Chrismamis komt. Zo kunnen vele gelovigen deze indrukwekkende viering meebeleven.
Datum: woensdag in de Goede Week: 8 april 2020
Adres: Onze Lieve Vrouwekerk, Hoofdstraat 18 te Apeldoorn
Aanvang: 19.00 uur
Tijdens de Chrismamis vindt de zegening plaats van de olie voor de zieken alsook die voor de geloofsleerlingen. Daarna wordt het Chrisma gewijd dat voornamelijk gebruikt wordt bij het doopsel, vormsel en de priesterwijding.
Biechtgelegenheid
Voorafgaand aan de Chrismamis is er gelegenheid tot het ontvangen van het sacrament van boete en verzoening ofwel de biecht. Van 18.00 uur – 18.45 uur zullen daarvoor priesters beschikbaar zijn tussen het hoogaltaar en het priesterkoor van de Onze Lieve Vrouwekerk.
Aanmelding priesters en diakens
Alle priesters nodig ik uit om tijdens deze Chrismamis op de vooravond van Witte Donderdag als broeders in het priesterschap te concelebreren en hun wijdingsbeloften te hernieuwen. Zij worden verzocht om uiterlijk 18.45 uur in het parochiecentrum (Stationsstraat 13) met eigen albe en witte stola aanwezig te zijn.
De diakens zijn ook uitgenodigd om in albe met stola aanwezig te zijn. Aan hen eveneens het verzoek uiterlijk 18.45 uur in het parochiecentrum aanwezig te zijn. Zowel de priesters die willen concelebreren als de diakens die in liturgische kleding aanwezig willen zijn, worden verzocht zich vóór 7 april aan te melden bij ceremoniarius G.L.M. Lokate: lokate@aartsbisdom.nl
Overhandiging nieuwe HH. Oliën
De overhandiging van de nieuwe HH. Oliën na afloop van de Chrismamis geschiedt op drie plaatsen in de kerk en wel per vicariaat. Het zal per parochie verschillen of de bestelde flesjes HH. Oliën worden meegenomen door de pastoor of door anderen die de parochie vertegenwoordigen.
Afgifte oude HH. Oliën
Voorafgaande aan de Chrismamis kunnen de HH. Oliën worden afgegeven die in het voorgaande jaar gezegend of gewijd zijn. Daartoe staat er in het portaal bij de hoofdingang iemand bij een speciale tafel. Het Aartsbisdom zorgt voor een goede verbranding van de HH. Oliën die niet meer gebruikt zullen worden.
Voedselbank en Kledingbank
Graag nodig ik degenen die naar de Chrismamis komen uit voedsel dat enige tijd houdbaar is mee te nemen voor de Voedselbank Apeldoorn. Tevens kunt u koffie, thee en chocolademelk voor de bakfiets van het straatteam meenemen, voor dak- en thuisloze medemensen in Apeldoorn. Bovendien graag kleding voor de Kledingbank van de Gemeenschap van Sant’Egidio Apeldoorn, waarmee u mensen met financiële moeilijkheden kunt helpen. In het bijzonder is er dringend behoefte aan kleding voor jongeren van de hoogste groepen van de basisschool en de eerste klassen van de middelbare school. Daarnaast is er een tekort aan boven- en onderkleding in kleine maten voor vluchtelingen. Voor meer informatie zie www.santegidio.nl. Voorafgaande aan de Chrismamis nemen jongeren dit alles in ontvangst in het portaal van de kerk.
Wens
Van harte hoop ik – mede namens de andere leden van de Bisdomstaf – dat vele priesters, diakens, pastoraal werk(st)ers, leden van onze parochiebesturen, locatieraden, pastoraats-groepen, diaconaal assistenten, catechetisch medewerkers en andere parochianen deze feestelijke Chrismamis komen meevieren.
U allen wens ik een gezegende Veertigdagentijd, onze opgang naar Pasen.
Met hartelijke groet, in Christo,
+ Willem kardinaal Eijk, aartsbisschop van Utrecht
Wij zoeken voor ons kleine maar fijne team een enthousiaste en creatieve redacteur (vrijwilliger), die het leuk lijkt om maandelijks voor ons blad te schrijven.
Voor het nieuwe redactielid is het volgende van belang:
– affiniteit voor geloven in een rooms-katholieke kleuring;
– begrip voor en inzicht in de verhoudingen binnen de katholieke kerk;
– journalistieke voelsprieten;
– schrijfervaring;
– het vermogen en de bereidheid om feedback te geven en ontvangen en
– de discipline om met deadlines te werken.
Wat wij bieden?
– de mogelijkheid om je als journalist/schrijver te ontwikkelen;
– begeleiding indien gewenst;
– de kans om bij te dragen aan een leuk, goed gelezen, prijswinnend kerkelijk printmedium;
– een leuk en stimulerend team;
– een heleboel inspiratie!
Verder zijn we op zoek naar mensen, die vrijwillig op los-vaste basis af en toe een artikel of recensie willen schrijven. We zorgen ervoor dat je goed en tijdig gebriefd wordt en dat de te recenseren zaak (boek/film/tentoonstelling) aansluit bij jouw kennis en interesse.
We horen graag van je! Mail naar: redactie@katholiekutrecht.nl of bel met Adeline Riesselmann (hoofdredacteur) 06 – 42 35 40 87.
Volgende week maandag, 2 maart 2020, beginnen de werkzaamheden in verband met de verbouwing van Stiltecentrum Hoog Catharijne. De kapel en de ontmoetingsruimte op de vertrouwde locatie zijn dan tijdelijk gesloten.
Gelukkig stelt Klépierre, de eigenaar van Hoog Catharijne, een andere ruimte beschikbaar. Deze vervangende ruimte ligt tussen Etos en Albert Heijn, tegenover Kruidvat. Daar hoopt het Stiltecentrum op dinsdag 3 maart zijn deuren te openen.
De verbouwing van de buitenkant van het Stiltecentrum is onderdeel van de grootschalige verbouwing van Hoog Catharijne. PAX, de beheerder van het gebouw waarin het Stiltecentrum gevestigd is, heeft die verbouwing aangegrepen om ook de binnenkant een flinke metamorfose te geven. De verwachting is dat over een half jaar een prachtig nieuw Stiltecentrum zal heropenen.
In de tussentijd hoeven de bezoekers van Hoog Catharijne de bekende plaats van stilte, rust en aandachtige ontmoeting niet te missen. Zowel PAX als de stichting Stiltecentrum Hoog Catharijne vroegen aan Klépierre om een vervangende ruimte voor het Stiltecentrum en dat verzoek is nu dus gehonoreerd. Stiltecentrum Hoog Catharijne is, ook op de nieuwe tijdelijke locatie, op dinsdagen en woensdagen geopend van 10:00-15:30 uur.
Afhankelijk van de beschikbaarheid van vrijwilligers is het Stiltecentrum ook op andere dagen open. Dit kondigen we aan via social media en via een vermelding op ons tijdelijke thuis.
Tussen Aswoensdag en Pasen zamelt Katholiek Utrecht geld in voor beroepsopleidingen in ontwikkelingslanden. Hiermee dragen we bij aan het recht op kwaliteitsonderwijs voor iedereen. Een goede opleiding is de sleutel voor een betere toekomst!
De diverse initiatieven worden door de lokale bevolking aangedragen en samen met ondersteuning van Vastenactie gerealiseerd. De begeleiding wordt veelal gedaan door kloosterzusters en broeders. Een goed voorbeeld is het verhaal van Patrick Siluyele (23) uit Zambia, door het initiatief van de Zusters van het Heilig Hart. Hij kreeg een opleiding tot kleermaker, en runt hij nu zijn eigen naaiatelier, waar voornamelijk gehandicapte medemensen de opleiding krijgen die hijzelf heeft genoten! Zo leren zij ook in hun eigen levensonderhoud te kunnen voorzien. Zo werkt Vastenactie!
Vieringen staan deze vastentijd in het teken van “werken aan je toekomst”. Houd onze website www.katholiekutrecht.nl en het mededelingenblad van uw kerk in de gaten voor nieuws over activiteiten in de vastentijd. U kunt helpen door bij te dragen aan de parochiecollectes of te doneren op bankrekening NL78 RABO 0181916525 t.n.v. Martinusparochie ovv Vastenactie 2020.
Op 6 mei begint de voorbereiding van de Advent- en Vastenactie van het komende jaar, om 19.45 uur in de Nicolaas Monicakerk, Boerhaaveplein 1. Iedereen die mee wil werken is welkom. Lees meer over de vastenactie op www.vastenactie.nl en over de zeventien duurzame ontwikkelingsdoelen op www.utrecht4globalgoals.nl.
‘Met lege handen
Brief voor de Veertigdagentijd 2020
Willem Jacobus kardinaal Eijk, aartsbisschop van Utrecht
Broeders en zusters in Christus Jezus onze Heer,
“God probeert voortdurend om ons goede dingen te geven, maar onze handen zijn te vol om deze geschenken aan te nemen.”
Dit citaat – vermoedelijk ten onrechte toegeschreven aan de heilige Augustinus – geeft kernachtig het belang van de Veertigdagentijd weer. Want de mens is vaak bepakt en bezakt, zowel fysiek als geestelijk. Onze handen zijn vol, enerzijds met spullen die we altijd en overal kunnen bestellen (‘vandaag besteld, morgen in huis!,’ zoals de reclames beloven), anderzijds met geestelijke zaken: onze verlangens, onze angsten, onze zorgen klein en groot.
Kortom, we hebben onze handen vol aan het dagelijkse leven. Daardoor bestaat het gevaar dat we onvoldoende tijd inruimen voor God en voor wat Hij ons te zeggen en te geven heeft. Zelfs de zondagse Eucharistieviering komt geregeld in het gedrang – er is immers zoveel dat om tijd en aandacht vraagt. Juist daarom is de Veertigdagentijd zo’n welkome en vruchtbare periode in het leven van de christen. We maken ons in deze weken leeg van wat bijkomstig is en stemmen onze innerlijke antenne weer meer af op God, die door de ruis van de dagelijkse beslommeringen vaak moeite heeft ons te bereiken. Maar God is barmhartig en vol geduld. Hij wacht steeds op onze terugkeer, zo blijkt ook uit de woorden van de profeet Joël: “Keert tot Mij terug, van ganser harte, met vasten, met geween en met rouwklacht. Scheurt uw hart en niet uw kleren, keert terug tot de HEER uw God, want genadig is Hij en barmhartig, lankmoedig en vol liefde … ” (Joël 2,12-13).
Deze oproep van Joël lezen we elk jaar op Aswoensdag, de start van de Veertigdagentijd. De dag ook waarop we het ‘askruisje’ op ons voorhoofd getekend krijgen. Bij het opleggen van de as kan de priester of de diaken ons herinneren aan onze sterfelijkheid of ons aansporen ons te bekeren en meer volgens het Evangelie te gaan leven. Door ons te herinneren aan onze sterfelijkheid waarschuwt de priester of diaken die de as oplegt ons dat ons leven in leegheid eindigt als we niet uitkijken. Dit kunnen we voorkomen door ons te bekeren en volgens het Evangelie te gaan leven. Zo nodigt de priester of diaken ons door het opleggen van het askruisje uitwendig uit opdat wij innerlijk een tijd van boete, bekering en gebed ingaan. Daarmee proberen we God weer centraal te stellen in ons leven en de vriendschappelijke band met Hem aan te halen. Want “de mens was, zoals wij weten, geschapen om vriend van God te zijn” (paus Benedictus XVI tijdens de Aswoensdag catechese op 21 februari 2007).
“Bekeert u en gelooft in het Evangelie,” luidt de oproep van de evangelist Marcus, een oproep die sterk met Aswoensdag is verbonden. Het Evangelie is de Blijde Boodschap die Christus ons heeft verkondigd en die ons van een leeg leven, vooral als gevolg van de zonde, bevrijdt. Door Zijn menswording, lijden, sterven en verrijzen heeft Hij de dood overwonnen, Hij is onze Redder. Maar daar laat Hij het niet bij. Zijn boodschap heeft invloed op ons leven hier en nu en de keuzes die we maken. Christus is in moderne termen gezegd een influencer, die invloed uitoefent op het gedrag van Zijn volgers.
Vergelijkbaar dus met sommige influencers die actief zijn op sociale media. Deze social influencers lopen via onder andere video’s en foto’s met hun leven te koop. Letterlijk, want vaak gaat het om het aan de man of aan de vrouw brengen van producten. Spullen die onderdeel zijn van een geweldig en vooral fotogeniek leven met mooie vrienden, lekker eten, verre reizen. Maar deze zaken maskeren – wanneer het inderdaad alleen daarom draait – slechts de leegte van hun leven. Dat is dan de glanzende buitenkant van het bestaan, terwijl Christus Zijn invloed juist aanwendt ten behoeve van onze binnenkant. Hem gaat het niet om wat we hebben, maar om wie we zijn.
Christus spoort ons aan om het goede te doen en het is niet nodig om daarmee te koop te lopen. Integendeel, zoals in de Evangelielezing van Aswoensdag staat geschreven: “Beoefent uw gerechtigheid niet voor het oog van de mensen, om de aandacht te trekken; anders hebt gij geen recht op loon bij uw Vader die in de hemel is. Wanneer gij dus een aalmoes geeft, bazuin het dan niet voor u uit zoals de huichelaars doen in de synagoge en op straat, opdat zij door de mensen geprezen worden” (Matteüs 6, 1-2).
In de Veertigdagentijd staat in elke viering de boodschap van boete en bekering centraal. Zo worden we steeds opgeroepen om onze band met de verrezen Heer te versterken. Zo benadrukte in 2007 ook paus Benedictus XVI: “De Veertigdagentijd is dus een gelegenheid om ‘opnieuw christenen te worden’, door een voortdurend proces van innerlijke verandering en van vooruitgang in de kennis en de liefde van Christus. De bekering is nooit eens en voorgoed, maar is een proces, een innerlijke weg gedurende heel ons leven. Deze weg van evangelische bekering mag zich natuurlijk niet beperken tot één bijzondere periode per jaar: het is een weg voor elke dag, die heel de levensboog moet omvatten, elke dag van ons leven” (paus Benedictus XVI, Aswoensdagcatechese op 21 februari 2007).
Maar de werkelijkheid is weerbarstig. Zo weten we bijvoorbeeld allemaal hoe moeilijk het is om zomers na afloop het vakantiegevoel vast te houden. De eerste dagen gaat het nog, dan slaan de dagelijkse sleur en de werkdruk toe en vragen we ons verbaasd af waar de gevonden ontspanning van de vakantie zo snel gebleven is. Dat gevaar loopt ook onze hervonden relatie met Christus, als de Veertigdagentijd en het daaropvolgende Paastriduüm voorbij zijn. Houden we het dan vol om de relatie met Hem te onderhouden?
Paus Franciscus benadrukte vorig jaar in zijn boodschap voor de Veertigdagentijd de onschatbare waarde van ons gelijkvormig worden aan Christus: “De viering van het Paastriduüm van het lijden, de dood en de verrijzenis van Christus, het hoogtepunt van het liturgisch jaar, roept ons telkens op om een weg van voorbereiding te beleven, in het bewustzijn dat ons gelijkvormig worden aan Christus (vgl. Rom. 8, 29) een gave van onschatbare waarde is van Gods barmhartigheid.”
Daarom is het cruciaal om ook na de Veertigdagentijd de persoonlijke band met Christus te blijven onderhouden. De wekelijkse Eucharistieviering is daartoe bij uitstek geschikt. Hierin horen we Gods Woord en ontmoeten en ontvangen we Gods mens geworden Woord onder de gedaanten van brood en wijn. Dit verdrijft elke leegheid en geeft de diepste vervulling van ons leven die tijdens ons aardse bestaan bereikbaar is. Om die reden is in het Aartsbisdom Utrecht in de periode van 1 december 2019 tot 22 november 2020 het Jaar van de Eucharistie uitgeroepen. Dit jaar is bedoeld om ons wakker te schudden voor de komst van Jezus in het sacrament van de Eucharistie. Om ons opnieuw of dieper bewust te maken van de Eucharistie als het kostbaarste geschenk dat God ons in dit leven geeft.
Nergens kunnen we sacramenteel Christus dichter naderen dan in de Eucharistie ofwel Heilige Mis, waarin Hij de gedaante aanneemt van Brood en Wijn en waarin wij door onze deelname aan de Communie aan Hem gelijkvormig kunnen worden. Die gelijkvormigheid stelt ook eisen aan ons: na de Mis gaan we de wereld in, om Zijn boodschap te verkondigen en in Zijn naam goede werken te doen.
We staan vandaag aan het begin van de Veertigdagentijd met lege handen, om onszelf de kans te geven Gods geschenken te ontvangen. Ik bid dat we hetgeen Hij ons de komende periode biedt met beide handen aangrijpen, zodat we als christenen groeien in onze relatie met Hem.
Utrecht, Aswoensdag 26 februari 2020
+ Willem Jacobus kardinaal Eijk,
Aartsbisschop van Utrecht
Leest u liever de printvriendelijke versie, klikt u dan hier.
Op 7 januari j.l. is Gerrit Koenders benoemt als bestuurslid personeelszaken van de samenwerkende parochies Katholiek Utrecht. Gerrit komt graag in de Nicolaas-Monica maar gaat ook regelmatig naar de mis bij de Jacobus en de Catharina. De komende tijd zal hij zich vooral bezighouden met het optimaliseren van het personeels- en vrijwilligersbeleid binnen de parochie. ‘ Met alle veranderingen is het belangrijk dat we begrip kweken over de weg naar de toekomst’ legt Gerrit uit, ‘ vanuit het verleden en heden naar de toekomst kijken is mijn missie.’ Gerrit werkte van 1990 tot 2020 als personeel beleidsmedewerker bij de politie in Limburg Zuid. Daar had hij ontwikkelingen meegemaakt die vergelijkbaar zijn met de situatie van Katholiek Utrecht. ‘Ik vind het een uitdaging om hieraan te werken en mijn ervaring zal mij hier zeker bij helpen.’