Een groet van de aartsbisschop
aan alle gelovigen in het Aartsbisdom Utrecht
bij het begin van het Paastriduum 2025

Utrecht, Witte Donderdag – 17 april 2025

Broeders en zusters in Christus Jezus onze Heer,

Hieronder ziet u het bovenste gedeelte van het grote schilderij ‘De Transfiguratie’ (ca. 1618) van de beroemde Italiaanse schilder en architect Raffaello Sanzio, bij ons vooral bekend als Rafaël. Het bevindt zich in de Pinacotheek van de Vaticaanse Musea.

Het is een afbeelding van de Gedaanteverandering op de berg (volgens eeuwenoude traditie de berg Tabor), waarover het Evangelie gaat dat op de tweede zondag van de Veertigdagentijd wordt voorgelezen: Jezus ging met drie apostelen (Petrus, Johannes en Jacobus) de berg
Tabor op “om er te bidden.”
Lucas vertelt: “Terwijl Hij in gebed was veranderde zijn gelaat van aanblik en werden zijn kleren verblindend wit” (9, 28b-29). Twee mannen verschenen “in heerlijkheid” naast Hem: rechts van Jezus Mozes met de stenen tafelen, die de Joodse Wet vertegenwoordigt; links van Hem Elia, die de profeten vertegenwoordigt. Beiden samen staan voor het Oude Testament, dat in Jezus wordt vervuld. Lucas zegt: “zij spraken over zijn heengaan dat Hij in Jeruzalem zou voltrekken.”

Ontelbare malen is het verbeeld, vooral op iconen, maar ook in Westerse kunst, zoals door Rafaël. Die verbeeldingen (van iets wat feitelijk niet in beeld te vangen is) zijn voor ons een hoopvolle belofte: Jezus is naar Jeruzalem opgegaan om daar door Zijn lijden, sterven en
verrijzen onze zonden uit te boeten en ons het eeuwig leven te schenken, ja, om ons voor te gaan naar het hemelse Jeruzalem, opdat wij kunnen delen in Zijn verheerlijking. Zijn Gedaanteverandering op de berg Tabor is daarvan een voorafbeelding. Het glorende licht rechtsonder op de schildering van Rafaël verwijst daar ook naar. Bovendien wordt door de Gedaanteverandering geopenbaard dat Jezus niet alleen mens, maar ook God is.

Inmiddels zijn wij als Kerk op Palmzondag met Hem Jeruzalem binnengegaan. Tijdens het Paastriduum verenigen wij ons met Hem in Zijn gave van de Eucharistie (Witte Donderdag), in het offer van Zijn leven (Goede Vrijdag) en in Zijn verrijzenis op de derde dag (Pasen).

Nog even terug naar dat gebeuren op Tabor; Jezus ging na de Gedaanteverandering de berg weer af. Daarna volgde de zware opgang naar Jeruzalem. Ook wij kennen periodes waarin alles ons zwaar valt, dat we ergens als een berg tegenop zien. De situatie van onze wereld waarin zoveel onrust en angst is, kan ons zeer bedrukken. Jezus mocht ervaren dat Hij op Zijn weg kracht en licht vanuit de hemel ontving. Daar was Hij ontvankelijk voor door Zijn gebed.

Dankzij Pasen weten wij Hem altijd bij ons en als wij bidden, doen we dat altijd ‘door Hem, met Hem en in Hem’ (zoals elk eucharistisch gebed door de bisschop of priester besloten wordt). Dit kunnen we bidden in de kracht van de Heilige Geest. Vanaf Pasen zijn we op weg naar Pinksteren, verenigd – met Maria en de apostelen – in het gebed om de Heilige Geest. Het is door de Heilige Geest dat wij kunnen bidden.

Bidden kan moeilijk zijn, hetzij door drukte of onrust in onszelf hetzij om ons heen. Maar, het is van levensbelang, voor ons als gelovigen en als Kerk, dat we blijven bidden. Dit Heilig Jaar 2025 noemt ons ‘pelgrims van hoop’. Een pelgrim houdt vaart in zijn bede, in zijn bede-vaart
door het leven, op weg uiteindelijk naar het delen in de verheerlijking van onze Heer Jezus Christus. Mogen we zo in dit Heilig Jaar als ‘pelgrims van hoop’ biddende mensen zijn en blijven, verbonden met elkaar in gebed, en dat het licht van onze verrezen Heer ons daartoe
zal en blijft verlichten.

Van harte wens ik u, mede namens de andere leden van de bisdomstaf, een Zalig Pasen!

+ Willem Jacobus kardinaal Eijk,
aartsbisschop van Utrecht

Bekijk hier de PDF versie van de boodschap met fraaie aafbeldingen.

Een groet van de aartsbisschop
aan alle gelovigen in het Aartsbisdom Utrecht
bij het begin van het Paastriduum 2023

Utrecht, Witte Donderdag – 6 april 2023

Broeders en zusters in Christus Jezus onze Heer,

Zang en muziek kunnen een bijzonder diepe snaar bij ons raken. Een lied, een melodie, ze geven ons vaak troost, kracht en hoop, hoe moeilijk de situatie waarin we ons bevinden ook mag zijn. Dat is zeker het geval bij het horen van het Stabat Mater, bijvoorbeeld in de bekende versie van Giovanni Pergolesi. Dit Latijnse gedicht uit de Middeleeuwen beschrijft het lijden dat Maria ondergaat, wanneer zij onder het kruis van haar Zoon staat. Het is genoemd naar de beginwoorden ervan: Stabat Mater dolorosa (Stond de Moeder smartelijk). Delen van dit lied worden vaak gezongen tijdens het bidden van de kruisweg.

Tijdens de Veertigdagentijd zijn wij als Kerk met onze Heer Jezus opgegaan naar Jeruzalem, de stad van Zijn lijden, sterven en verrijzen omwille van ons eeuwig heil. Zo is Hij ons voorgegaan naar het Huis van de Vader, waar Hij voor ons een plaats heeft bereid (Joh. 14, 2). Maria heeft haar Zoon los moeten laten, in die zin dat ze Hem Zijn weg heeft moeten laten gaan, die Hij moest gaan als Gezondene van de Vader. Dat heeft voor haar als Zijn moeder een groot lijden betekend. Niet voor niets wordt ze al vele eeuwen Mater Dolorosa (Moeder van Smarten) genoemd. Maria is haar Zoon gevolgd, ja ze deelde volledig in Zijn lijden, tot onder het kruis.

De stervende Jezus aan het kruis heeft Maria via de jongste apostel Johannes, die eveneens onder het kruis bij Hem bleef, ook aan ons als moeder gegeven. Nadat Hij tegen Maria over Johannes, de leerling die Hij liefhad, vlak vóór Zijn sterven had gezegd “Vrouw, zie daar uw zoon” (Joh. 19, 26), zei Hij tegen Johannes: “Zie daar uw moeder” (Joh. 19, 27). Wij allen zijn door Jezus geroepen om Zijn geliefde leerling te zijn. Maria is daarom ook onze moeder en als geen ander na Jezus kent zij het lijden uit eigen ervaring. Daarom kent zij ook ons lijden en dat van allen ter wereld, het lijden naar geest en lichaam. Niet voor niets vinden velen bij haar troost en bemoediging. Dit gebeurt in het bijzonder bij bedevaarten naar Onze Lieve Vrouw van Lourdes. Hierheen hopen wij met velen uit alle parochies van het Aartsbisdom Utrecht eind april/begin mei te pelgrimeren. Dat zullen we eveneens doen naar Maria, de Troosteres der Bedroefden, in Kevelaer.

Maria volgde haar Zoon naar Jeruzalem. Ze bleef bij Hem onder het kruis. Dit was het pijnlijkste moment in haar leven. Daar werd realiteit wat de oude Simeon zo’n 33 jaar eerder in de tempel van datzelfde Jeruzalem had geprofeteerd, toen zij als jonge moeder samen met Jozef en haar Kind Jezus – 40 dagen oud – daarheen was gegaan om Hem volgens de Wet van Mozes aan God op te dragen: “… en uw ziel zal door een zwaard worden doorboord” (Luc. 2, 35).

Na Jezus’ kruisdood en begrafenis bleef Maria met de leerlingen in Jeruzalem. Ze deelde uiteindelijk in de alles overtreffende vreugde van de verrijzenis van haar Zoon en onze Heer. Ja, ze deelt in Zijn verheerlijking dankzij haar Tenhemelopneming met ziel en lichaam. Maar vooraleer zelf deelachtig te worden aan het Pasen van Jezus, bleef ze eerst in gebed met de leerlingen in Jeruzalem verenigd om de komst van de Heilige Geest, de bron van alle hoop, troost, kracht, liefde en vrede af te wachten.

Pinksteren geldt als het geboortefeest van de Kerk, omdat de leerlingen na het ontvangen van de Heilige Geest de wereld zijn ingegaan om Christus te verkondigen en alle volken tot Zijn leerling te maken. Maria blijft ons als Kerk nabij, zeker ook in onzekere tijden. Zij blijft als hemelse Moeder bij ieder van ons, ook wanneer onze weg een lijdensweg wordt, zoals ze aanwezig was op de via dolorosa van haar Zoon, Zijn kruisweg. Zij bidt voor ons, tot ook wij eens deelachtig mogen worden aan het Pasen van haar Zoon en onze Heer Jezus, om met haar te delen in Zijn hemelse heerlijkheid.

Daartoe wens ik u mede namens de andere leden van de bisdomstaf van harte een Zalig Pasen!

+ Willem Jacobus kardinaal Eijk,
aartsbisschop van Utrecht

Bekijk hier de PDF versie van de boodschap met fraaie aafbeldingen.