Biografie
Augustinus wordt geboren op 13 november 354 in Thagaste, een Noordafrikaanse stad. Op zijn vader na is het hele gezin al christen. Met veel moeite kunnen zijn ouders een middelbare school-opleiding betalen, maar op zestienjarige leeftijd wordt zijn opleiding wegens geldgebrek een jaar onderbroken. Daarna kan hij met dank aan vrienden en verwanten doorstuderen.
Na zijn middelbare schooltijd gaat Augustinus in Carthago studeren aan de universiteit. Tijdens zijn studie ontwikkelt hij zich tot een vurige zoeker naar waarheid en wijsheid. Hij leest onder meer Cicero en de bijbel, maar zoekt zijn heil uiteindelijk bij de manicheeërs: negen jaar lang sluit hij zich bij deze beweging aan.
Intussen is hij, met steun van manicheeërs, naar Rome verhuisd om daar les te geven; later krijgt hij een prestigieuze staatspost in Milaan, waar Augustinus hoogleraar in de retorica wordt. In Milaan bezoekt hij regelmatig de kerk op het moment dat Ambrosius er preekt, en dit zal een omslag in zijn leven teweeg brengen. Maar dat ging niet snel: Augustinus maakt een langdurige filosofische en spirituele ontwikkeling door. De doorbraak komt echter onverwacht.
Een toevallige bezoeker vertelt hem van de woestijnvader Antonius en diens roeping van een leven in onthouding, waardoor Augustinus in een hevige crisis raakt. Hij hoort de stemmen van zingende buurkinderen: ’neem en lees, neem en lees’. Hij snelt naar de bijbel, doet die open en leest op de bladzijde waar het boek openvalt: ’Laten wij ons behoorlijk gedragen, als op klaarlichte dag, en ons onthouden van zwelgpartijen en drinkgelagen, van ontucht en losbandigheid, van twist en nijd. Bekleed u met de Heer Jezus Christus en vertroetel uw lichaam niet tot begeerlijkheid’ (Rom 13,13-14). Dan staat zijn besluit vast. In de paasnacht van 387 wordt Augustinus samen met zijn zoon en een vriend door bisschop Ambrosius gedoopt.
Augustinus keert naar zijn ouderlijk huis in Thagaste terug en richt het in voor een kleine gemeenschap. Daar wil hij in onthouding een gemeenschappelijk ascetisch leven leiden van studie en gebed. Maar rond 391 wordt hij tijdens een kerkdienst gevraagd om priester te worden, en de bejaarde bisschop Valerius bij te staan. Als deze in 395 overlijdt, volgt Augustinus hem op als bisschop.
Als hoofd van de lokale christelijke gemeenschap is hij de belangrijkste bedienaar van de sacramenten, draagt pastorale zorg voor zijn kudde, verzorgt de catechese en geeft inhoudelijk en zakelijk leiding aan de clerici. Dankzij rijke kerkgangers worden vele van zijn preken opgeschreven, door hem zelf nagekeken en daarna gekopieerd. Daarom zijn er van Augustinus ontzettend veel preken bewaard gebleven: uniek in de oudheid!
Een heel eigen aspect van Augustinus’ activiteiten als bisschop is het schrijven en debatteren. Hij schrijft of dicteert zijn boeken meestal ’s nachts. Behalve boeken en geschriften zijn er meer dan 300 brieven bewaard gebleven. Soms waren dat ware verhandelingen over geloofsproblemen of over hoe te handelen. Zoals gebruikelijk in de oudheid hadden brieven een publiek karakter en gingen ze van hand tot hand.
Augustinus bleef tot aan zijn dood bisschop. De laatste dagen van zijn leven brengt hij door met het bidden van de boetepsalmen: Hij heeft de tekst in grote letters op bladen laten aanbrengen aan de muur van zijn kamer. Op donderdag 28 augustus 430 sterft hij in de leeftijd van 75 jaar.
Met dank aan het Augustijns Instituut. Bovenstaande tekst is gebaseerd op het uitgebreide artikel op hun website.
Verder lezen
- Hans van Reisen, Augustinus, bisschop van Hippo : Beknopt overzicht van Augustinus’ leven en werk. Eindhoven: Augustijns Instituut, 2002. (ISBN 90-801762-6-5)
- Martijn Schrama, Augustinus, de binnenkant van zijn denken. Zoetermeer: Meinema, 1999. (ISBN 90-211-3746-1)
- Peter Brown, Augustinus van Hippo (Vertaling van Augustine of Hippo). Amsterdam : Agon, 1992. (ISBN 90-5157-100-3)Links
- Augustijns Instituut
- Het artikel over Augustinus op Katholiek Nederland
